#1 Een betere vriend worden

Exclusief: een hoofdstuk uit Even goede vrienden

Apr 23, 2023

💌 We zijn vrienden

‘Liefde noch vriendschap hoeven te krijgen wat ze kunnen geven.’ – Alfred de Musset

Het is tijd om (nog) beter te worden in het bedrijven van vriendschap

Jij en ik, wij zijn vrienden. Wellicht niet direct van elkaar, wel voor onze vrienden. Dat zijn mensen met wie we volledig vrijwillig een liefdesrelatie zijn aangegaan. Mensen van wie we houden, die we helpen, door wie we geholpen willen worden, met wie we geluk delen en waarin we tijd en energie willen investeren zonder de zekerheid daar ooit iets voor terug te krijgen.

Voor hen en voor onszelf is het tijd om (nog) beter te worden in vriendschappen (als werkwoord).

Pas als we weten wat vriendschap is en ons bewust worden van de rol van vriendschap in onze levens, kunnen we betere vrienden worden. Dan ontdekken we ook dat vrienden onmisbaar zijn in een gezond leven en dat om een goede vriend te zijn, we niet met iedereen bevriend kunnen en moeten willen zijn.

Ik heb er een heel boek over geschreven: Even goede vrienden.
Het boek ligt vanaf 25 april in de boekhandel en is via deze link bestelbaar.

Omdat jij eerder hebt aangegeven op de hoogte te willen blijven van publicatie, krijg je in deze mail ook vast een voorproefje van het boek. Hieronder lees je het hoofdstuk over hoeveel vrienden we nodig hebben.

Het magische getal

“Misschien klink ik egoïstisch, maar zo bedoel ik het niet,” zeg ik tegen de relatietherapeut om mezelf vast in te dekken. “Wat nu als ik aan meerdere vrienden twijfel? Houd ik dan wel iemand over? En willen de mensen die ik overhoud nog wel bevriend zijn met iemand als ik? Wat als ik straks te weinig vrienden heb? Ben ik niet te kritisch over anderen? Ik betoog altijd dat niemand perfect is en nu hang ik zelf met een vergrootglas boven elke vriendschap. Waarom kan ik niet gewoon zorgeloos vrienden hebben?” Ik twijfel hoorbaar aan mezelf. Met vlagen word ik boos op het feit dat er geen handleiding bestaat voor vriendschap. Ik leer van mijn relatietherapeut, die gespecialiseerd is in romantische relaties en mij helpt in mijn zoektocht naar wat vriendschap betekent, dat ik niet direct boos ben, maar een gevoel van onmacht ervaar.
Iedereen vasthouden is onmogelijk en tegelijkertijd wil ik de pijn die ik voelde bij het uitmaken van twee vriendschappen niet nog een keer voelen. Alsof ik met mijn armen vol boodschappen voor de voordeur sta en weet dat als ik mijn sleutel pak, er sowieso iets gaat vallen. Ik kan de schade beperken door het minst belangrijke of minst breekbare product er zelf met mijn kin af te tikken, maar ik kan niet kiezen. Het is stil in de spreekkamer. Ik neem een slok van mijn thee, ik krul mijn haar over mijn wijsvinger en kijk naar de gespleten haarpunten die er tussenuit springen. Ik vind mijn gedachten vermoeiend en tegelijkertijd wil ik ze niet meer voor me houden. Ik moet bij mijn diepere gevoelens in mijn ‘backoffice’ blijven en woorden geven aan mijn gevoel zodat de relatietherapeut me kan helpen.
‘De kwaliteit van onze relaties is bepalend voor de kwaliteit van ons leven.’ Het zijn de woorden van de wereldberoemde psychotherapeut Esther Perel, die ondersteund worden door ’s werelds langstdurende wetenschappelijke studie naar geluk en relaties. De Harvardonderzoekers volgden gedurende meerdere decennia honderden proefpersonen om uit te vinden wat de grootste bepalers zijn van levensgeluk. Niet persoonlijke vrijheid, gezondheid, fitheid of inkomen, maar, zo blijkt: de kwaliteit van onze relaties. Ook mijn relatietherapeut begint erover. “Ik ken je nu een klein beetje. We zitten in onze gesprekken vast in een vicieuze cirkel omdat jij meedogenloos hard naar jezelf bent. Je mag het niet weten, je mag twijfelen.
Dat hoort erbij. Laat dat eens toe. Wat gebeurt er als je twijfelt?”
Ik heb het gevoel dat ik mijn vrienden tekortdoe als ik aan ze twijfel en ik ben bang dat ze mij dan aan de kant schuiven. Een menselijke gedachte en eentje die ware vriendschappen op de proef stelt.
“Je angst om zelf gekwetst te worden, weerhoudt je ervan radicaal open te zijn naar jezelf en naar anderen.” Hij heeft radicaal gelijk, zeg ik niet hardop. “Het is menseigen om ons te vergelijken met anderen. Dat doen we op sociale media nu heel zichtbaar, maar ook vóór internet bestond vergeleken we onszelf met anderen. Misschien ken je het voorbeeld wel van de buren die elkaar elke keer proberen te overtreffen met een duurder of nieuwer model auto. Ook vrienden en vriendengroepen worden vergeleken. Het is belangrijk dat je bij jezelf blijft. Wat heb jíj nodig?
“Wat ik nodig heb, vraag je...” Nou, niet zoveel, eigenlijk. Een handjevol fantastische mensen die ik mijn creditcardnummer en huissleutel en ziel toevertrouw, die me horen en zien en me ook leuk vinden als ik uitdij en werkloos raak. Ja, dit meen ik. Ik wil mensen om me heen die Aristoteles ‘ware vrienden’ noemt en die van me houden om wie ik ben en niet om een bijkomstige eigenschap. Zulke mensen zijn zeldzaam en vergen inspanning van beide kanten. Ik moet zelf ook van mijn vrienden houden om wie ze zijn; daarvoor moeten we in elkaar investeren met tijd, met liefde, met energie en met vertrouwen. Het is daarom alleen al onhaalbaar om tientallen ware vriendschappen te onderhouden.
Net als vriendengroepen is het hebben van veel vriendschappen een geromantiseerd en onrealistisch beeld. De Britse psycholoog en antropoloog Robin Dunbar deed onderzoek naar hoeveel vrienden we nodig hebben. De bekendste theorie daarover komt van hem en staat inmiddels bekend als Dunbar’s Number. Dunbar stelt dat mensen niet oneindig veel zinvolle en stabiele relaties kunnen onderhouden. Ons brein heeft een grens, onze energie is niet oneindig en onze tijd evenmin. Cognitief zijn we in staat om gemiddeld 150 verbindingen tegelijk te onderhouden. Hieronder vallen familieleden én vrienden.
Het getal 150 is een gemiddelde en volgens Dunbar is er veel variatie; ongeveer tussen de 100 en 250 mensen. We gaan even uit van het gemiddelde. Deze 150 verbindingen gaan van de binnenste cirkel – met de sterkste relatiebanden – tot de buitenste cirkels – waar ook die oud-studiegenoot tussen staat met wie we eens in het jaar of minder voor de vorm een kop koffie drinken. In de binnenste cirkel zitten circa vijf mensen. Die kleinste en meest intense cirkel is gevuld met sterke relaties, ofwel onze ware vriendschappen en familieleden met wie we een sterke band hebben. Daaromheen volgen grotere concentrische cirkels van zwakkere relaties die we ook kennen als kennissen, verre vrienden en familie tot wie we veroordeeld zijn omdat het familie is. Dunbar, die het boek Friends: Understanding the Power of our Most Important Relationships schreef en daarin dieper ingaat op de kwantiteit van vriendschappen, stelt dat vijf goede vriendschappen ideaal zijn.
Ook ander wetenschappelijk onderzoek komt altijd op – of in de buurt van – dat getal uit. Onderzoeker Suzanne Degges-White concludeert in recent onderzoek uit 2020 dat vrouwen van middelbare leeftijd met drie of meer vrienden over het algemeen tevredener zijn met hun leven dan vrouwen met minder vrienden, en een onderzoek uit 2016 concludeert dat bij mensen met zes of meer vrienden de gezondheid verbetert. Drie vrienden, misschien zes vrienden of op z’n minst één vriend... Dat moet toch te doen zijn in een land dat volgens het CBS in 2022 17.781.667 inwoners telde. Zo veel keuze, zo veel mensen. “Er moet toch iemand van die bijna 18 miljoen mensen vrienden willen worden met Arie, en omgekeerd?” zeg ik harder dan ik zou willen tegen de relatietherapeut.
Arie (46) heeft geen vrienden, ook geen goede kennissen; Arie is al jaren eenzaam. Op slechte dagen praat hij met niemand. Helemaal niemand. Hij is die ‘één’ uit CBS-cijfers waaruit blijkt dat één op de tien Nederlanders van vijftien jaar of ouder vaker alleen is dan hij of zij zou willen en zich daardoor sterk eenzaam voelt. En dan zit ik hier te klagen over hoe ik de beste vrienden kies...
“Ik mag niet vergelijken met anderen, dat weet ik. Ik moet bij mijn eigen waarden blijven. Ik ben het leukst en het minst leuk bij mijn ware vrienden. Bij die paar die me hebben zien huilen, die ik belde toen ik er een potje van had gemaakt, die ik als eerste app om goed nieuws te vertellen. Voor hen maak ik tijd vrij, voor hen wíl ik er zijn. Ik wil ze horen, ik wil met ze meevoelen. Ik heb er zes, realiseer ik me nu. Zes ware vrienden aan wie ik een nier zou geven zonder na te denken. Als zij ’m nodig hebben, zeg ik: pak ’m maar.”
Ik verbaas mezelf met dit relaas. De relatietherapeut kijkt en knikt. Ik denk dat hij wil lachen of trots is. Ik hoop op bevestiging, die ik niet krijg. Desondanks ben ik blij dat ik het zo uitspreek. Met deze zes vrienden ben ik verzadigd, hen kan ik geven wat ze nodig hebben als ik bewust voor hen kies en andere relaties op een lager pitje zet. Want om er echt te kunnen zijn voor de mensen voor wie we er willen zijn, moeten we noodgedwongen sommigen een cirkel of twee verschuiven. Ik heb bewust besloten welke boodschappen een zetje van mijn kin krijgen, zodat andere heel blijven.’

Dat was ‘m, mijn eerste ‘nieuwsbrief’ 🥰

In deze nieuwsbrief lees je wat ikzelf waardevol vind om te weten: over vriendschappen en hoe we daar beter in worden, artikelen en podcasts die ik écht goed vind, inzichten over gelukkig(er) leven en ongetwijfeld ook iets over hardlopen.

Vragen? Je kunt direct antwoorden op de mail.

Fijne week! ✨

Raounak Khaddari